Ustawa o ochronie przeciwpożarowej
11.02.2025
Aktualności,
Termin ochrony przeciwpożarowej odnosi się do ogółu działań, które mają zapewnić bezpieczeństwo zarówno ludziom, mieniu, jak i środowisku przed skutkami pożarów, ale również klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia. Jedną z najważniejszych kwestii w zakresie ochrony przeciwpożarowej jest to, że nie dotyczy ona wyłącznie samego pożaru. Niezwykle istotne są bowiem działania prewencyjne. Jeśli zatem system ochrony przeciwpożarowej jest przemyślany, a jego funkcjonowanie odpowiednio wdrożone, istnieje szansa na znaczące zmniejszenie ryzyka strat materialnych, ale również ryzyka związanego ze zdrowiem i życiem ludzi i zwierząt. Dlatego ranga dokumentu, jakim jest Ustawa o ochronie przeciwpożarowej, jest bardzo wysoka.
Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej - najważniejsze założenia
Ustawa o ochronie przeciwpożarowej dotyka trzech obszarów, które mogą sprowadzić zagrożenie na ludzi, jak i mienie. Chodzi o pożary, klęski żywiołowe lub tzw. inne miejscowe zagrożenie. Celem tej ustawy jest określenie, jakich przedsięwzięć należy się podjąć, by ograniczyć ryzyko wystąpienia danego zagrożenia, ale również ustalić najważniejsze schematy, zgodnie z którymi należy postępować, by zminimalizować skutki tych zagrożeń. Ogólne określenia dotyczą następujących działań:
- zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia;
- zapewnienie sił i środków do zwalczania zagrożeń, jeśli takie wystąpią;
- prowadzenie działań ratowniczych przez jednostki ochrony przeciwpożarowej.
Warto jednak zwrócić uwagę, że w celu zapewnienia tego bezpieczeństwa, niezwykle istotne jest działanie wszystkich zainteresowanych. Ustawodawca skupia się nie tylko na tym, w jaki sposób dba o bezpieczeństwo strona państwowa, m.in. straż pożarna i pogotowie ratunkowe, ale również na tym, jak powinien działać właściciel konkretnego obiektu. W sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków i spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, zarządcy nieruchomości i właściciele budynków, muszą się wykazać sumiennością i skrupulatnością.
Obowiązki zarządcy nieruchomości i właścicieli budynków wynikające z Ustawy o ochronie przeciwpożarowej
Jest kilka obszarów służących ochronie przeciwpożarowej, w których powinien działać zarządca nieruchomości i/lub jej właściciel:
- Techniczne, np. stosowanie odpowiednich materiałów izolacyjnych i budowlanych;
- Organizacyjne, w zakresie procedur ewakuacyjnych, czy przeprowadzania ćwiczeń ewakuacyjnych;
- Edukacyjne, dotyczące szkoleń z zakresu postępowania w przypadku wystąpienia zagrożenia.
Praktyka jasno pokazuje, że chodzi tu o konkretne działania, które podnoszą sprawność ewakuacyjną poszczególnych grup, od których taka ewakuacja może być wymagana. Jednocześnie zarządca budynku ma za zadanie zapewnić wszelkie wymagane przepisami rozwiązania, które w konsekwencji służą ochronie przeciwpożarowej. Mowa m.in. o regularnych przeglądach instalacji elektrycznych i wentylacyjnych, odpowiednio rozmieszczonych planach środków ochrony przeciwpożarowej, odpowiednio oznakowanych drogach ewakuacyjnych i odpowiednim ich utrzymaniu. Jednocześnie szansę na skuteczne wdrożenie ochrony przeciwpożarowej podnosi efektywność załogi, która pracuje w danym budynku. Dlatego tak ważne są regularne szkolenia, ale i ćwiczenia praktyczne, w tym przeprowadzanie ćwiczeń ewakuacji podczas alarmu pożarowego.
Wyposażenie obiektów w środki ochrony przeciwpożarowej
Ustawa o ochronie przeciwpożarowej porusza niezwykle ważny temat wyposażenia obiektów budowlanych w odpowiednie środki ochrony przeciwpożarowej. Mowa tutaj zarówno o hydrantach, klapach dymowych i systemach tryskaczowych, jak i gaśnicach, które powinny być rozmieszczone w poszczególnych częściach budynku. Nie wystarczy ich posiadanie. Należy dbać również o ich regularną konserwację. Ważna jest również proaktywność pracodawcy, czy też zarządcy budynku w zakresie wykorzystywania takiego sprzętu. Wiele osób mających z nim styczność, nie wie, jak go użyć. A szybka reakcja z wykorzystaniem gaśnicy może w wielu przypadkach wyeliminować ryzyko rozprzestrzenienia się pożaru.
Systemy detekcji, alarmy i schematy ewakuacji
Wymienione wyżej trzy obszary mogą mieć kluczowe znaczenie dla ochrony przeciwpożarowej.
- Detekcja i alarmowanie: czujniki dymu, czadu, instalacje sygnalizujące pożar.
- Przejrzyste i odpowiednio opisane procedury ewakuacyjne: wyraźne oznakowanie dróg ewakuacyjnych, ale również utworzenie punktów zbiórki w razie wystąpienia zagrożenia.
- Szkolenia pracowników i regularne ćwiczenia.
Akcja ratownicza - przygotowanie obiektu
W przypadku konieczności przeprowadzenia działaniach ratowniczych przy udziale funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej, znaczenie ma właściwie każda sekunda. Dlatego tak ważne jest odpowiednie wykorzystanie dostępnego czasu. Można przez to rozumieć przede wszystkim przygotowanie obiektu do przeprowadzenia takiej akcji. Co należy w tym celu zrobić?
- Zapewnić służbom swobodny dostęp do poszczególnych pomieszczeń w budynku. Na drogach ewakuacyjnych i korytarzach prowadzących do pomieszczeń nigdy nie powinny znajdować się elementy, które utrudniają dojście.
- Udostępnić w razie potrzeby plany ewakuacji i plany techniczne budynku.
- Utrzymywać dostępne drogi pożarowe w takim stanie, by bez trudu mogły się po nich poruszać pojazdy ratunkowe, np. wozy strażackie i karetki pogotowia.
Rozumienie Ustawy o ochronie przeciwpożarowej - istotne definicje
Już w artykule drugim Ustawy o ochronie przeciwpożarowej znajdziemy istotne definicje, które w sposób bezpośredni nawiązują do tego, co należy rozumieć przez zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia, a także przez działania ratownicze i pomocowe. Warto o tym wspomnieć, ponieważ część działań nie wynika wprost z praktyki, ale stanowi również ważny element zarówno prewencyjny, jak i postępowania podczas usuwania samego zagrożenia i jego skutków. Zatem co należy ująć w tych definicjach poza wspomnianymi już wcześniej kwestiami?
- Każdą czynność podjętą w celu niezwłocznej likwidacji nagłych zagrożeń dla życia, zdrowia, dóbr kultury, środowiska i mienia występujących z powodu powstania pożaru, wystąpienia klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.
- Każdą czynność niebędącą działaniem ratowniczym wykonywaną w ramach pomocy doraźnej lub pomocy humanitarnej w rozumieniu ustawy z dnia 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej.
Konieczne jest również zrozumienie terminu innego miejscowego zagrożenia, ponieważ jest to zdarzenie wynikające z rozwoju cywilizacyjnego i naturalnych praw przyrody niebędące pożarem ani klęską żywiołową, stanowiące zagrożenie dla życia, zdrowia, mienia lub środowiska, któremu zapobieżenie lub którego usunięcie skutków nie wymaga zastosowania nadzwyczajnych środków. Z kolei jeśli zgodnie z definicją poruszamy kwestię krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, mamy na uwadze integralną część organizacji bezpieczeństwa wewnętrznego państwa, obejmującą, w celu ratowania życia, zdrowia, mienia lub środowiska, prognozowanie, rozpoznawanie i zwalczanie pożarów, klęsk żywiołowych lub innych miejscowych zagrożeń; system ten skupia jednostki ochrony przeciwpożarowej, inne służby, inspekcje, straże, instytucje oraz podmioty, które dobrowolnie w drodze umowy cywilnoprawnej zgodziły się współdziałać w akcjach ratowniczych.
Ochrona przeciwpożarowa - jedynie dokument czy istota bezpieczeństwa publicznego?
W dużej mierze ochrona przeciwpożarowa polega na realizacji przedsięwzięć mających na celu minimalizowanie ryzyka, ale również wypełnienie pewnego ogólnopolskiego, wprowadzonego ustawą porządku. Warto jednak pamiętać, że zarówno sama ustawa, jak i każde Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych, które tę ustawę uzupełnia, ma służyć realnemu bezpieczeństwu. Niezależnie od tego, czy jest to rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad kierowania i współdziałania jednostek ochrony przeciwpożarowej działających podczas akcji ratowniczej, w sprawie szczegółowych czynności wykonywanych podczas poszczególnych akcji, czy też sprawie projektu architektoniczno budowlanego czy projektu urządzenia przeciwpożarowego, ich wpływ na bezpieczeństwo ludzi, zwierząt i mienia, jest realny i policzalny. Nie należy tego lekceważyć.
Dowiedz się więcej:
Najczęstsze przyczyny powstawania pożarów
