Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że zarówno kobietom w ciąży, jak i po urodzeniu dziecka przysługują w pracy pewne szczególne prawa. Na przykład mają prawdo do dodatkowych przerw, a także nie muszą, a wręcz nie powinny wykonywać prac, które są wzbronione kobietom w ciąży. O czym dokładnie należy pamiętać?

Ciąża a praca w godzinach nadliczbowych i nocnych

Zgodnie z art. 178 kodeksu pracy: Pracownicy w ciąży nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej. Obowiązuje to od momentu okazania przez pracownicę pracodawcy zaświadczenia od lekarza. Przepis ten ma charakter bezwzględnie obowiązujący i nie powinno być od niego żadnych odstępstw.

Jak wygląda wykonywanie obowiązków zawodowych przez kobiety w ciąży?

Wszystko zależy od konkretnego przypadku. Jeśli na przykład kobieta pracuje w zakładzie pracy, w którym są produkowane środki chemiczne, z którymi nie powinna mieć styczności w okresie ciąży, pracodawca powinien przesunąć ją na inne stanowisko. Jeśli nie jest to możliwe, powinien zwolnić ją z obowiązku świadczenia pracy. Co więcej, w czasie pracy stałej, ciężarna może udać się na niezbędne badania lekarskie i z tego powodu pracownica zachowuje prawo do wynagrodzenia za ten czas. Określony jest limit czasu pracy przy ekranie komputera (maksymalnie 8 godzin), jak również w pozycji stojącej (do 3 godzin). Bez zgody kobiety w ciąży, pracodawca nie może jej również nakazać udania się w delegację poza stałe miejsce pracy.

Jaką ochronę zapewnia Kodeks pracy kobietom w ciąży?

Przede wszystkim, umowa o pracę zawarta na czas określony albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu. Po porodzie, jeśli jest to umowa o pracę na czas nieokreślony lub nie kończy się z dniem porodu, kobieta ma prawo do urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego. Po jego zakończeniu, powinna zostać przyjęta na nie gorsze stanowisko pracy. Jeśli po powrocie miałaby zarabiać mniej, przysługuje jej dodatek wyrównawczy. Co więcej, zasiłek chorobowy przypadający w okresie ciąży wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku.

Prace uciążliwe, niebezpieczne i szkodliwe – czego nie mogą robić kobiety ciężarne?

Lista prac wzbronionych kobietom w ciąży jest długa, są to między innymi: prace na wysokości, prace w pozycji wymuszonej, praca w narażeniu na działanie rozpuszczalników organicznych, jeżeli ich stężenia w środowisku pracy przekraczają wartości 1/3 najwyższych dopuszczalnych stężeń określonych odrębnymi przepisami.

Prace transportowe

Ręczne podnoszenie i transportowanie ciężarów po powierzchni płaskiej jest dopuszczalne tylko do 3 kg przy pracy stałej i 5 kg w przypadku pracy dorywczej.

Praca przy monitorze – nowe, dokładne przepisy

Należy tutaj powołać się na rozporządzenie w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią. Z przywołanego dokumentu wynika, że dopuszczalne są prace na stanowiskach z monitorem ekranowym do 8 godzin na dobę. Należy jednak pamiętać, że po 50 minutach takiej pracy powinna nastąpić 10-minutowa przerwa od komputera.

Prace narażające na działanie pola elektromagnetycznego o częstotliwości od 0 HZ do 300 GHZ i promieniowania jonizującego

Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 3 kwietnia 2017, kobietom w ciąży wzbronione są:

1) prace w zasięgu pola elektromagnetycznego o natężeniach przekraczających wartości dla strefy bezpiecznej, określone w przepisach w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy;

2) prace w warunkach narażenia na promieniowanie jonizujące określonych w przepisach Prawa atomowego.

2. Dla kobiet karmiących dziecko piersią - prace w warunkach narażenia na promieniowanie jonizujące określonych w przepisach Prawa atomowego.

Prace w narażeniu na hałas albo drgania

Choć dopuszczalne wartości na stanowisku pracy bez ochronników słuchu to 85 dB, dla kobiet w ciąży wartość ta jest niższa - 65 dB.

Podsumowując, przesłankę wspomnianych regulacji stanowi troska o zdrowie kobiety i płodu. Zbyt duża liczba godzin pracy, stres, transportowanie ciężarów czy pozycje wymuszone mogą prowadzić do przedwczesnego porodu. Dlatego tak ważne jest, aby przestrzegać przepisów i wspierać ciężarne pracownice w tym wyjątkowym dla nich okresie.

Dowiedz się więcej z artykułu Siedzący tryb życia - objawy, skutki, choroby.

Źródło: Rozporządzenie rady ministrów z dnia 3 kwietnia 2017 r. w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią.