Kontrola PIP w firmie nie zawsze przebiega pomyślnie i może zakończyć się pozostawieniem przez inspektora nakazów oraz wystąpień. W sytuacji, gdy pracodawca nie zgadza się z negatywną opinią kontrolera, może odwołać się do Okręgowego Inspektora Pracy. Jednak musi to zrobić w sposób racjonalny, a także zgodnie z obowiązującymi procedurami.
W zależności od charakteru zauważonych uchybień w obszarze pracy, związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy oraz legalnością zatrudnienia, inspektor pracy ma do dyspozycji określone środki prawne. Najważniejszym z nich jest nakaz, który stanowi decyzję administracyjną. Stosowany jest w przypadku naruszenia przez pracodawcę przepisów oraz zasad BHP. Przedmiotem nakazu może być również niewypłacenie lub wypłacenie w niepełnej wysokości należnego oraz bezspornego wynagrodzenia za pracę.
Oprócz nakazów inspektorzy PIP mogą stosować wystąpienia oraz polecenia ustne. Takie procedury są używane w przypadku nieprawidłowości niekwalifikujących się do wydania nakazu (np. w kwestii zawieranych i rozwiązywanych umów o pracę, prowadzenia akt osobowych, nakładania kar porządkowych czy stosowania przepisów o czasie pracy).
Pracodawca odwołać może się wyłącznie od nakazu inspektora pracy.
Nakaz jest decyzją administracyjną, wydawaną przez organy PIP i powinien zawierać określone treści oraz elementy formalne. Jednak w przeciwieństwie do innych decyzji nie musi on zawierać uzasadnienia. Pracodawca, który otrzyma nakaz bez uzasadnienia, może mieć wątpliwości, czy tak dokument jest podstawą do wniesienia odwołania. Jednak brak wyjaśnienia nie jest wadą i świadczy o tym, że argumenty o wydaniu nakazu są umieszczone w treści protokołu kontroli, który również trafił do pracodawcy.
Nakaz inspektora pracy musi zawierać: oznaczenie organu Państwowej Inspekcji Pracy, datę wydania, oznaczenie stron, powołanie podstawy pracy, rozstrzygniecie, termin usunięcia stwierdzonych uchybień i pouczenie o przysługujących środkach odwoławczych.
Pracodawca, który nie zgadza się z decyzją inspektora pracy, może osobiście lub z pomocą specjalisty (adwokat lub radca prawny) złożyć odwołanie. W przypadku korzystania z prawnika należy taką osobę upoważnić do złożenia dokumentu.
Odwołanie należy złożyć w formie pisemnej. Przepisy nie precyzują dokładnie, co musi zawierać taki dokument. Jednak powinien on spełniać warunki typowe dla podania. Bardzo ważne, aby dokładnie określić, od czego pracodawca się odwołuje, tzn. czy dokument dotyczy części, czy całości nakazu.
Aby odwołanie zostało rozpatrzone, musi zostać złożone w odpowiednim czasie. W przypadku decyzji administracyjnych typowy czas na złożenie odwołania wynosi 14 dni. Jednak ustawa o PIP zmodyfikowała termin złożenia takiego dokumentu i obecnie wynosi on 7 dni od daty otrzymania nakazu.
Teoretycznie odwołanie nie wymaga szczegółowego uzasadnienia. Wystarczy, że z samego dokumentu wynika, iż pracodawca nie zgadza się z decyzją inspektora pracy. Jednak warto wpisać konkretne argumenty potwierdzające decyzje podmiotu składającego odwołanie.
Należy pamiętać, że odwołanie od decyzji inspektora wnosi się do organu odwoławczego – Okręgowego Inspektora Pracy za pośrednictwem organu, który wydał decyzję. Dokument taki można złożyć osobiście w jednostce organizacyjnej PIP lub pocztą. Dzięki temu pracodawca wcale nie jest bezbronny wobec inspektorów, którzy przecież mogą również podejmować błędne decyzje.
