Unia Europejska wyznacza ambitne cele w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych, podniesienia wydajności energetycznej, rozwoju odnawialnych źródeł energii oraz zmniejszenia ilości produkowanych odpadów. Konsekwencją tego typu dążeń jest powstawanie „zielonych miejsc pracy”, których tworzenie wiąże się z nowym środowiskiem pracy i wyzwaniem w zakresie BHP.
„Zielone miejsca pracy” określają miejsca służące wspieraniu ochrony środowiska lub przywracaniu go do stanu naturalnego. Do tego rodzaju stanowisk pracy zaliczamy m.in. monterów paneli słonecznych, monterów zatrudnionych w elektrowniach wiatrowych, pracowników sortowni śmieci oraz inne osoby wykonujące pracę w ochronie ekosystemów, redukcji zużycia energii i surowców naturalnych czy minimalizacji produkcji odpadów i zanieczyszczeń.
„Zielone miejsca pracy” nie zawsze bezpieczne dla pracowników
Ochrona środowiska jest bardzo ważna, jednak okazuje się, że to, co jest dobre dla natury, nie zawsze wpływa pozytywnie na zdrowie i bezpieczeństwo pracowników zatrudnionych na stanowiskach „zielonych miejsc pracy”. Coraz częściej zdarza się, że nowe przepisy prawne i nowoczesne technologie, służące ochronie środowiska, stają się jednocześnie źródłem zagrożeń dla pracowników.
Wzrost liczby wypadków i chorób wśród osób zatrudnionych przy przetwarzaniu odpadów jest konsekwencją redukcji ilości odpadów wywożonych na składowiska.
Technologie i procesy „zielonych miejsc pracy” wiążą się z nowymi zagrożeniami, które jednocześnie wymagają od pracownika nowych umiejętności, np. monter instalujący kolektory słoneczne do podgrzewania wody musi posiadać wiedzę dekarza, hydraulika i elektryka. Rozwój zielonej gospodarki może doprowadzić do sytuacji, gdy niedoświadczony pracownik będzie musiał wykonywać zadania, do których nie posiada wiedzy i umiejętności. W takich przypadkach niezbędne będzie odpowiednie szkolenie BHP.
BHP w „zielonych miejscach pracy”
EU-OSHA przeprowadziła szczegółowe badania dotyczące prawdopodobnych kierunków rozwoju „zielonych miejsc pracy” w okresie do 2020 roku. Celem tych działań było wykrycie potencjalnych wyzwań i zagrożeń związanych z zasadami BHP na tych nowych stanowiskach pracy.
Zagrożeniem pracowników „zielonych miejsca pracy” może być problem z kontrolą i egzekwowaniem odpowiednich warunków BHP. Wiąże się to z faktem, że zakłady pracy, zatrudniające na takich stanowiskach, nabierają coraz bardziej rozproszonego charakteru, co może utrudniać dotarcie od nich i regularne kontrole. Kolejnym problemem może być zapewnienie bezpieczeństwa produkcji i produktów przy masowej indywidualizacji. Tutaj trudności dotyczą upowszechniania się zaawansowanych technologii produkcyjnych jak druk 3D. Dostępność tej metody oznacza rozproszenie ryzyka w ramach małych zakładów i narażenie tam zatrudnionych na nowe zagrożenia. W „zielonych miejscach pracy” może dojść również do konfliktów między realizacją zaplanowanych celów a zasadami BHP. W sytuacji, gdy wykonanie zadań związanych z ochroną środowiska będzie traktowane jako priorytet, może dochodzić do zaniedbania w kwestiach BHP. Do takich zaniedbań może przyczyniać się presja wywierana przez czynniki ekonomiczne oraz polityczne.
Tempo rozwoju zielonej gospodarki jest w fazie wzrostowej, w związku z tym bardzo ważne jest zwrócenie uwagi na zagrożenia BHP w „zielonych miejscach pracy”. To pomoże zagwarantować zatrudnionym tam osobom wykonywanie ich obowiązków zawodowych w bezpiecznych i zdrowych warunkach pracy.
